Wortelen (Wortel en knolgewassen)
Algemeen:
Van origine zijn de wortelen afkomstig uit Azië, maar we kennen ze al vele honderden jaren in ons land. Naast de overbekende oranje wortelen zijn er ook nog een aantal andere kleuren beschikbaar. (Geel, paars..)Gebruik:
Worteltjes kunnen rauw en gekookt gegegeten worden. Er is natuurlijk ook worteltjessoep en, - niet te vergeten - de fameuze worteltjestaart!Plantkundige bijzonderheden:
Deze familie kent vele soorten. Vroege wortelen, winterwortelen, etc. Wortelen zij tweejarige geewassen. In het tweede jaar bloeien ze en vormen zaad. Daar wachten we als consumenten niet op.Wortelen zijn schermbloemigen. Ze kunnen er slecht tegen op een eerdere plek van, of bij andere schermbloemigen te staan.
Zaaien:
Wortelen kunnen vroeg gezaaid woren. Ze kunnen tegen de kou.Zaai wortelen bij voorkeur in lichte grond en hou er rekening mee dat - voor een ongestoorde groei - de wortel naar beneden doorgroeien kan. Diep spitten dus eventueel.
In een bak lukt dat natuurlijk niet. Daarom gebruiken we daar kleine ronde worteltjes.
Wortelen worden traditioneel in rijtjes gezaaid. Kies in de vierkantemetertuin voor de 16 punten en maak daar vier evenwijdige ondiepe geultjes van. Strooi er extreem weinig zaad in uit en wacht geduldig. (Zeer fijn zaad!)
Opkomen zal vaak minimaal weken duren. Als u het bijna opgeeft, dan gebeurt het alsnog. Dun naar behoefte uit. Zorg dat ze elkaar niet verdringen.
I.v.m. de wortelvlieg worden vaak ui-achtige gewassen tussen of naast de wortelen geplant.
Verzorgen:
Wachten op het opkomen is het grootste probleem. Ongeduld heeft er al veelvuldig voor gezorgd dat talloze bedden met ingezaaide wortelen geen kans hebben gekregen en te vroeg omgespit zijn om een andere teelt te proberen.Omdat wortels behoorlijk de diepte in gaan, is vocht zelden een probleem: ze weten het wel te vinden.
Oogsten:
Oogsten kan naar wens en de oogst kan ook meteen rauw op het land worden geconsumeerd! Heerlijk..Maar, bedenk dus wel dat daarmee ook de geur van worteltjes in de lucht komt. Dat trekt de wortelvlieg aan.
Lastige afwegingen! Misschien toch maar een antiwortelvliegkap maken voor dit vak met wortelen?
Problemen en bijzonderheden:
Op zichzelf is het verzorgen van de wortelen niet zo lastig, maar er is de wortelvlieg. Een lastig beestje dat de aardigheid van de teelt soms weghaalt. Aantasting is uiteindelijk zichtbaar door in de wortels gevreten gangetjes.Wortelvlieg komt op de geur af, dus zorg altijd voor een goed afgedekt wortelbed. Als af een toe een worteltje geoogst wordt, dan verergeren deze problemen.
Wist je dat...
Paars een van de oorspronkelijke kleuren is van wortels?De oude soorten voortreffelijk willen groeien in landen als
Afghanistan en Pakistan. (Misschien een idee voor een revival van deze teelten daar?)